دهانشویه به عنوان یک مکمل مهم در بهداشت دهان و دندان، نقش بسزایی در حفظ سلامت لثه‌ها، جلوگیری از پوسیدگی دندان و خوشبو کردن دهان ایفا می‌کند. با وجود تنوع گسترده‌ای از دهانشویه ها در بازار، انتخاب بهترین گزینه برای نیازهای فردی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
در ادامه این مقاله جامع از کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد، ضمن معرفی انواع دهانشویه و کاربردهای آن‌ها، به شما کمک می‌کنیم تا بهترین انتخاب را برای حفظ سلامت و شادابی دهان خود داشته باشید.
دهانشویه چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟
دهانشویه، یک محلول مایع است که پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، برای شستشوی دهان و دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول بهداشتی با فرمولاسیون های مختلف، نقش مهمی در تکمیل فرآیند بهداشت دهان و دندان ایفا می‌کند و مزایای متعددی را به همراه دارد.
در واقع، دهانشویه به عنوان یک گام تکمیلی در روتین مراقبت از دهان عمل کرده و به حفظ سلامت و شادابی آن کمک شایانی می‌کند. متخصصین کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی همواره توصیه می‌کنند که استفاده از دهانشویه مناسب، در کنار مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، می‌تواند به ارتقای سطح بهداشت دهان و دندان کمک کند.
استفاده از دهانشویه چه مزایایی دارد؟
استفاده از دهانشویه، فراتر از صرفاً خوشبو کردن دهان است و فواید چشمگیری برای سلامت دهان و دندان دارد. برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از آن عبارتند از:
کاهش بار میکروبی دهان
دهانشویه‌ها، به ویژه انواع ضدعفونی کننده، می‌توانند به کاهش تعداد باکتری‌های مضر موجود در دهان کمک کنند. این باکتری‌ها عامل اصلی تشکیل پلاک دندانی، پوسیدگی دندان و بیماری های لثه هستند. کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد با تاکید بر اهمیت کنترل بار میکروبی دهان، استفاده از دهانشویه‌های مناسب را برای دستیابی به این هدف توصیه می‌کنند.
کمک به پیشگیری از پوسیدگی دندان
یکی از مزایای دیگر آن، پیشگیری از پوسیدگی دندان است. برخی از دهانشویه‌ها، با تقویت مینای دندان، آن را در برابر حملات اسیدی ناشی از باکتری‌ها مقاوم‌تر می‌سازند و به این ترتیب، خطر پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهند.
طراوت بخشیدن به دهان و رفع بوی بد
بسیاری از دهانشویه‌ها حاوی مواد خوشبو کننده و طعم دهنده هایی هستند که می‌توانند به طور موقت بوی بد دهان (هالیتوزیس) را از بین ببرند و حس تازگی و پاکیزگی را در دهان ایجاد کنند. اگرچه دهانشویه های خوشبو کننده می‌توانند موثر باشند، اما در صورت تداوم بوی بد دهان، مراجعه به متخصصین برای تشخیص و درمان علت اصلی ضروری است.
کمک به حفظ سلامت لثه‌ها
در واقع دهانشویه‌های ضدعفونی کننده می‌توانند به کاهش التهاب و خونریزی لثه‌ها کمک کرده و در پیشگیری و مدیریت بیماری‌های لثه (ژنژیویت و پریودنتیت) موثر باشند. در صورت مشاهده علائم بیماری لثه، مشورت با متخصصین کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد برای دریافت درمان های مناسب بسیار مهم است.
دسترسی به نقاط دور از دسترس مسواک و نخ دندان
همچنین دهانشویه به صورت مایع است و می‌تواند به تمام نقاط دهان، از جمله فضاهای بین دندانی و پشت دندان‌ها که دسترسی به آن‌ها با مسواک و نخ دندان دشوار است، نفوذ کند و به پاکسازی این نواحی کمک کند. دندانپزشکان بر این باورند که استفاده از آن می‌تواند مکمل موثری برای پاکسازی کامل دهان باشد.
دهانشویه با مسواک و نخ دندان چه تفاوتی دارد؟
درک تفاوت بین عملکرد دهانشویه، مسواک و نخ دندان برای داشتن یک روتین بهداشت دهان و دندان موثر ضروری است. هر کدام از این ابزارها نقش منحصربه‌فردی در حفظ سلامت دهان ایفا می‌کنند و هیچ کدام نمی‌توانند به طور کامل جایگزین دیگری شوند.
- مسواک: مسواک ابزار اصلی برای پاک کردن سطوح خارجی دندان‌ها، لثه‌ها و زبان از ذرات غذا، پلاک و باکتری‌ها است. حرکت مکانیکی برس مسواک، به طور فیزیکی این مواد را از سطح دندان‌ها جدا می‌کند
- نخ دندان: نخ دندان برای پاک کردن فضاهای بین دندانی و زیر خط لثه استفاده می‌شود، مناطقی که دسترسی به آن‌ها با مسواک دشوار است. تجمع پلاک و ذرات غذا در این نواحی می‌تواند منجر به پوسیدگی بین دندانی و بیماری‌های لثه شود.
- دهانشویه: دهانشویه یک محلول مکمل است که پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن استفاده می‌شود. عملکرد اصلی آن، شستشوی دهان، کاهش بار میکروبی باقی‌مانده، رساندن مواد موثر (مانند فلوراید) به تمام سطوح دهان و خوشبو کردن آن است. دهانشویه نمی‌تواند به طور موثر پلاک و ذرات غذای چسبیده به دندان‌ها را به اندازه مسواک و نخ دندان پاک کند.
چطور دهانشویه مناسب خود را انتخاب کنیم؟
انتخاب دهانشویه مناسب، نقش مهمی در اثربخشی آن در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا می‌کند. با توجه به تنوع محصولات موجود، در نظر گرفتن نیازها و شرایط خاص شما ضروری است. در این بخش، راهنمایی‌هایی برای انتخاب بهترین دهانشویه ارائه می‌دهیم. متخصصین کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد با در نظر گرفتن شرایط و نیازهای خاص هر بیمار، می‌توانند بهترین انواع دهانشویه را توصیه کنند.
نوع دهانشویه‌ای که انتخاب می‌کنید، باید با مشکلات و نیازهای خاص دهان و دندان شما همخوانی داشته باشد:
دهانشویه فلوراید دار، مناسب برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
در واقع دهانشویه‌های حاوی فلوراید، یکی از پرکاربردترین انواع دهانشویه هستند. فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که به تقویت مینای دندان کمک کرده و آن را در برابر اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌های موجود در پلاک دندانی مقاوم‌تر می‌سازد. استفاده منظم از دهانشویه فلوراید دار، به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بالای پوسیدگی دندان قرار دارند (مانند افرادی که رژیم غذایی پر از قند دارند یا بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند)، بسیار توصیه می‌شود.
دندانپزشکان اغلب استفاده روزانه از دهانشویه فلوراید دار را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه موثر در برابر پوسیدگی دندان به بیماران خود توصیه می‌کنند. این نوع دهانشویه به راحتی در دسترس بوده و می‌تواند به طور قابل توجهی از ایجاد حفره‌های دندانی جلوگیری کند.
دهانشویه آنتی باکتریال (کلرهگزیدین) برای التهاب لثه
همچنین دهانشویه‌های آنتی باکتریال یا همان ضدباکتری، حاوی موادی هستند که به کشتن یا مهار رشد باکتری‌های مضر در دهان کمک می‌کنند. یکی از قوی‌ترین و رایج‌ترین مواد ضدباکتری موجود در این دهانشویه‌ها، کلرهگزیدین است. دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین معمولاً برای کنترل التهاب لثه (ژنژیویت)، کاهش بار میکروبی دهان پس از جراحی‌های دندانی (مانند کشیدن دندان یا جراحی لثه) و در مواردی که بهداشت دهان و دندان به دلیل شرایط خاص (مانند ارتودنسی) دشوار است، تجویز می‌شوند.
استفاده از دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین باید تحت نظر دندانپزشک باشد، زیرا استفاده طولانی مدت از آن ممکن است منجر به تغییر رنگ دندان و زبان و همچنین تغییر در حس چشایی شود.
دهانشویه سفیدکننده حاوی پراکسید هیدروژن
دهانشویه‌های سفید کننده حاوی موادی مانند پراکسید هیدروژن یا کاربامید پراکسید هستند که می‌توانند به مرور زمان به روشن شدن رنگ دندان‌ها کمک کنند. غلظت این مواد در دهانشویه‌ها معمولاً کمتر از محصولات سفید کننده حرفه‌ای مورد استفاده در مطب دندانپزشکی است، بنابراین تاثیر آن‌ها تدریجی‌تر و محدودتر خواهد بود.
این نوع دهانشویه بیشتر برای حفظ سفیدی دندان‌ها پس از انجام درمان‌های سفید کننده یا به عنوان یک اقدام کمکی برای روشن‌تر شدن رنگ دندان‌های طبیعی استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که دهانشویه‌های سفید کننده نمی‌توانند لکه های عمیق دندانی را به طور کامل از بین ببرند و استفاده بیش از حد از آن‌ها ممکن است منجر به حساسیت دندان شود.
دهانشویه بدون الکل برای کودکان و افرادی با دهان خشک
برخی از دهانشویه‌ها حاوی الکل هستند که می‌تواند باعث خشکی دهان، تحریک بافت‌های نرم دهان و احساس سوزش شود. دهانشویه‌های بدون الکل، جایگزین مناسبی برای کودکان، افرادی که از خشکی دهان رنج می‌برند (به دلیل مصرف برخی داروها یا شرایط پزشکی خاص) و افرادی هستند که به الکل حساسیت دارند. این نوع دهانشویه‌ها معمولاً طعم ملایم‌تری دارند و استفاده از آن‌ها برای این گروه‌ها راحت‌تر است.
دهانشویه گیاهی بر پایه عصاره‌های طبیعی، برای استفاده روزانه
یکی دیگر از انواع دهانشویه، این مورد می باشد. دهانشویه‌های گیاهی حاوی عصاره‌های طبیعی گیاهان مختلف مانند نعناع، آویشن، بابونه و مریم گلی هستند. این عصاره‌ها ممکن است خواص ضدالتهابی، ضدباکتریایی و طراوت بخش داشته باشند. دهانشویه‌های گیاهی معمولاً فاقد مواد شیمیایی قوی و الکل هستند و برای استفاده روزانه مناسب می‌باشند.
بسیاری از افراد به دلیل طبیعی بودن ترکیبات این نوع دهانشویه‌ها، آن‌ها را ترجیح می‌دهند. با این حال، اثربخشی این دهانشویه‌ها ممکن است بسته به نوع و غلظت عصاره‌های گیاهی موجود در آن‌ها متفاوت باشد.
چه نکات مهمی درمورد استفاده از دهانشویه وجود دارد؟
برای اینکه بتوانید به طور موثر از مزایای دهانشویه بهره‌مند شوید، رعایت نکات مهم در زمان و روش استفاده از آن ضروری است. استفاده نادرست از دهانشویه نه تنها می‌تواند اثربخشی آن را کاهش دهد، بلکه ممکن است منجر به عوارض جانبی ناخواسته نیز شود.
- مسواک بزنید و نخ دندان بکشید: قبل از استفاده از دهانشویه، دندان‌های خود را به طور کامل و با دقت مسواک بزنید و از نخ دندان برای پاک کردن فضاهای بین دندانی استفاده کنید.
- مقدار مناسب دهانشویه را استفاده کنید: مقدار توصیه شده دهانشویه معمولاً روی بسته‌بندی محصول ذکر شده است. به طور معمول، حدود ۱۰ تا ۲۰ میلی‌لیتر (حدود یک تا دو قاشق غذاخوری) دهانشویه برای یک بار استفاده کافی است. از مصرف بیش از حد دهانشویه خودداری کنید.
- دهانشویه را به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه در دهان بچرخانید: دهانشویه را در تمام قسمت‌های دهان خود بچرخانید و مطمئن شوید که به تمام سطوح دندان‌ها، لثه‌ها و زبان می‌رسد.
- دهانشویه را قورت ندهید: پس از چرخاندن دهانشویه در دهان، آن را به بیرون تف کنید. قورت دادن دهانشویه، به ویژه انواع حاوی مواد ضدعفونی کننده قوی یا فلوراید با غلظت بالا، توصیه نمی‌شود.
- تا ۳۰ دقیقه بعد از استفاده از دهانشویه، دهان خود را نشویید و چیزی نخورید یا ننوشید: برای اینکه مواد موثر موجود در دهانشویه فرصت کافی برای اثرگذاری داشته باشند، حداقل تا نیم ساعت پس از استفاده از آن از شستن دهان با آب، خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
با رعایت این نکات مهم در استفاده از دهانشویه، می‌توانید از حداکثر مزایای آن برای حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان خود بهره‌مند شوید. همواره به توصیه‌های دندانپزشک خود در کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد توجه کنید و در صورت داشتن هرگونه سوال یا ابهام در مورد انواع دهانشویه، با ایشان مشورت نمایید.
شماره تماس: ۰۳۵۳۸۴۲۰۷۷۷
آدرس: یزد،صفاییه، ملاصدرا, ساختمان سپیدار, واحد ۲۰۱
سوالات متدوال بهترین دهانشویه
آیا همه به دهانشویه نیاز دارند؟
خیر، فقط افرادی با مشکلات خاص دهانی یا به توصیه دندانپزشک باید استفاده کنند.
آیا استفاده روزانه از دهانشویه ضرر دارد؟
بستگی به انواع دهانشویه دارد؛ استفاده طولانی از کلرهگزیدین می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان شود.
بهترین برندهای دهانشویه در ایران کدام‌اند؟
بهترین دهانشویه ها:
- لیسترین: ضدعفونی‌کننده قوی، انواع بدون الکل و سفیدکننده دارد.
- ایرشا: برند قدیمی ایرانی، خوش‌قیمت و مناسب برای استفاده روزانه.
- وی‌وان: دارای فرمولاسیون فلورایددار، بدون الکل و مناسب کودکان.
- میسویک: مدرن، تخصصی، با انواع مخصوص سفیدکنندگی و لثه.
- پونه: ساده، ایرانی و مقرون‌به‌صرفه.
آیا دهانشویه برای ارتودنسی لازم است؟
بله، بهترین دهانشویه برای ارتودنسی نوع فلوراید دار است که به پیشگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.