سلامت دهان و دندان، از جمله سلامت لثه ها و دندان ها، نقشی اساسی در سلامت کلی بدن ایفا می کند. تحلیل لثه و لق شدن دندان ها از جمله مشکلاتی هستند که می توانند زیبایی و سلامت دهان و دندان شما را به خطر بیندازند.
در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد، به بررسی جامع علل، علائم، روش های پیشگیری و درمان تحلیل لثه و لق شدن دندان ها می پردازیم و همچنین نکات مفیدی را برای تقویت لثه ها و حفظ سلامت دهان و دندان ارائه می دهیم.
تحلیل لثه و لق شدن دندان ها چیست؟
تحلیل لثه، که به آن پسروی لثه یا بیماری پریودنتال نیز گفته میشود، وضعیتی است که در آن لثه ها از روی دندان ها عقب نشینی میکنند و ریشه دندان ها را در معرض دید قرار میدهند. این اتفاق میتواند منجر به لق شدن دندان ها، عفونت و در نهایت از دست رفتن آنها شود.
لق شدن دندان، وضعیتی است که در آن دندان ها از جای خود حرکت میکنند و به راحتی تکان میخورند. این اتفاق میتواند ناشی از عوامل مختلفی مانند بیماری های لثه، ضربه، عفونت و یا حتی برخی از بیماری های زمینه ای باشد. اگرچه لق شدن دندان در مراحل اولیه قابل درمان است، اما در صورت عدم توجه و درمان به موقع، میتواند منجر به از دست رفتن دندان شود.
علت های تحلیل لثه و لق شدن دندان ها کدامند؟
علت های تحلیل لثه و لق شدن دندان ها، نسبت به شرایط هر فرد متفاوت و متغیر است. در ادامه رایج ترین علت های این دو عارضه را بررسی می کنیم.
بیماری های لثه
شایع ترین علت این دو عارضه ی دهان و دندان، بیماری های لثه مانند ژنژینگیت و پریودنتیت است. این بیماری ها در اثر تجمع پلاک و جرم دندانی روی دندان ها و لثه ها ایجاد می شوند. پلاک و جرم دندانی حاوی باکتری هایی هستند که می توانند به لثه ها حمله کرده و باعث التهاب، عفونت و در نهایت تحلیل لثه ها شوند.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از مهم ترین عوامل خطر ابتلا به بیماری های لثه است. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار به لثه ها آسیب می رساند و باعث ضعیف شدن آنها می شود. همچنین، سیگار کشیدن باعث کاهش جریان خون به لثه ها می شود که می تواند روند التیام را مختل کند و به پیشرفت بیماری های لثه کمک کند.
دیابت
افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های لثه قرار دارند. قند خون بالا می تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند و توانایی بدن را برای مبارزه با عفونت ها، از جمله عفونت های لثه، کاهش دهد.
خشکی دهان
خشکی دهان می تواند باعث کاهش جریان بزاق شود. بزاق نقش مهمی در شستشوی دهان و از بین بردن باکتری ها دارد. کمبود بزاق می تواند به تجمع پلاک و جرم دندانی و در نهایت بیماری های لثه منجر شود.
داروها
برخی از داروها می توانند باعث خشکی دهان و افزایش خطر ابتلا به بیماری های لثه شوند. داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد فشار خون و برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند از جمله این داروها باشند.
عوامل ژنتیکی
یکی از عوامل این بیماری عوامل ژنتیکی است. برخی از افراد به طور ژنتیکی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های لثه قرار دارند.
عدم تعادل هورمونی
تغییرات هورمونی در زنان، مانند بارداری، یائسگی و قاعدگی، می تواند خطر ابتلا به انواع بیماری های لثه را افزایش دهد.
سوء تغذیه
کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مانند ویتامین C، ویتامین A، کلسیم و آهن می تواند به سلامت لثه ها آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری های لثه را افزایش دهد.
استرس
استرس می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و به طور کلی خطر ابتلا به بیماری ها، از جمله بیماری های لثه را افزایش دهد.
بیماری های خاص
برخی از بیماری ها مانند ایدز، لوسمی و پوکی استخوان می توانند خطر ابتلا به بیماری های لثه را افزایش دهند.
آسیب های دهان و دندان
آسیب هایی مانند ضربه به دهان، تصادفات و جراحی دهان می توانند به لثه ها و دندان ها آسیب برسانند و خطر ابتلا به بیماری های لثه را افزایش دهند.
ارتودنسی
درمان ارتودنسی می تواند باعث التهاب و تحریک لثه ها شود و در برخی موارد خطر ابتلا به بیماری های لثه را افزایش دهد.
دندان های مصنوعی
عدم رعایت بهداشت مناسب دندان های مصنوعی می تواند به تجمع پلاک و جرم دندانی و در نهایت بیماری های دهان و دندان منجر شود.
علائم تحلیل لثه و لق شدن دندان ها چیست؟
این دو عارضه ی دهان و دندان علائم مختلفی نیز دارند. برای مراجعه به دندانپزشک جهت درمان، ابتدا باید علائم و علت آن را تشخیص دهید. شایع ترین علائم تحلیل لثه و لق شدن دندان ها عبارتند از:
- تحلیل لثه: لثه ها ممکن است از روی دندان ها عقب نشینی کرده و به نظر برسد که دندان ها بلندتر شده اند.
- قرمزی و تورم لثه ها: لثه ها ممکن است قرمز، متورم و خونریزی دهنده باشند.
- حساسیت دندان: دندان ها ممکن است در برابر سرما، گرما، شیرینی یا ترشی حساس باشند.
- لق شدن دندان ها: دندان ها ممکن است لق شده و به راحتی حرکت کنند.
- بوی بد دهان: بوی بد دهان (هالیتوز) می تواند از علائم بیماری های لثه باشد.
- درد لثه: ممکن است در لثه ها احساس درد یا ناراحتی داشته باشید.
- فواصل بین دندان ها: با تحلیل رفتن لثه ها، ممکن است فضاهایی بین دندان ها ایجاد شود.
- آشفتگی در بایت: با لق شدن دندان ها، ممکن است در جویدن غذا مشکل داشته باشید.
- دندان نهفته: در برخی موارد، تحلیل لثه می تواند باعث شود که ریشه دندان ها در معرض دید قرار بگیرند.
روش های پیشگیری از تحلیل لثه و لق شدن دندان ها کدامند؟
روش های پیشگیری از تحلیل لثه و لق شدن دندان ها عبارتند از:
رعایت بهداشت دهان و دندان
مهم ترین روش برای پیشگیری از این دو عارضه دهان و دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان است. این شامل مسواک زدن دندان ها دو بار در روز، نخ دندان کشیدن یک بار در روز و استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید می شود.
معاینات منظم دندانپزشکی
مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن دندان ها ضروری است. دندانپزشک می تواند بیماری های لثه را در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان کند.
ترک سیگار
ترک سیگار یکی از بهترین کارهایی است که می توانید برای سلامت لثه ها و دندان های خود انجام دهید.
کنترل دیابت
اگر مبتلا به دیابت هستید، مهم است که قند خون خود را به خوبی کنترل کنید. این مورد تأثیر زیادی در پیشگیری از بیماری های لثه دارد.
درمان خشکی دهان
اگر از خشکی دهان رنج می برید، با دندانپزشک خود در مورد راه های درمان آن صحبت کنید.
رژیم غذایی سالم
خوردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به سلامت لثه ها و دندان های شما کمک کند. از مصرف غذاهای سرشار از قند و کربوهیدرات های تصفیه شده خودداری کنید و به جای آن، از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های بدون چربی بیشتر مصرف کنید.
کاهش استرس
یافتن راه هایی برای مدیریت استرس مانند ورزش، یوگا یا مدیتیشن می تواند برای این پیشگیری از تحلیل لثه و لق شدن دندان ها مفید باشد.
استفاده از دهانشویه های ضد عفونی کننده
استفاده از دهانشویه های ضد عفونی کننده حاوی کلرهگزیدین گلوکونات می تواند به کاهش باکتری های مضر در دهان کمک کند.
آیا راهکارهایی برای تقویت لثه ها وجود دارد؟
خوشبختانه راهکارهایی برای تقویت لثه وجود دارد که در ادامه ذکر می کنیم. این راهکارها عبارتند از:
رژیم غذایی سالم
همانطور که قبلاً ذکر شد، خوردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به تقویت لثه ها و دندان های شما کمک کند. ویتامین C و ویتامین A از جمله آنتی اکسیدان هایی هستند که می توانند به سلامت لثه ها کمک کنند. همچنین، کلسیم برای استحکام استخوان ها و دندان ها ضروری است و آهن به انتقال اکسیژن به لثه ها کمک می کند.
مکمل های غذایی
در برخی موارد، ممکن است مصرف مکمل های حاوی ویتامین C، ویتامین A، کلسیم یا آهن با نظر دندانپزشک مفید باشد.
ماساژ لثه
ماساژ لثه ها با مسواک یا انگشت می تواند به افزایش جریان خون به لثه ها و تقویت آنها کمک کند.
استفاده از ژل های لثه
یکی از راه های افزایش سلامت لثه، مصرف ژل های لثه است. ژل های لثه حاوی فلوراید یا ضد التهاب می توانند به سلامت لثه ها کمک کنند.
راه های درمان تحلیل لثه و لق شدن دندان ها چیست؟
- جرم گیری و تراش: جرم گیری و تراش روشی است که برای از بین بردن پلاک و جرم دندانی از روی دندان ها و لثه ها استفاده می شود.
- آنتی بیوتیک ها: در برخی موارد، ممکن است برای درمان عفونت لثه ها از آنتی بیوتیک ها استفاده شود.
- جراحی لثه: در موارد شدید بیماری لثه، ممکن است برای ترمیم لثه ها و از بین بردن بافت های آسیب دیده نیاز به جراحی باشد.
- آتل یا اسپلینت: در برخی موارد، از آتل یا اسپلینت برای تثبیت دندان لق استفاده می شود.
- درمان ریشه: اگر عفونت به ریشه دندان رسیده باشد، ممکن است نیاز به درمان ریشه (عصب کشی) باشد. در این روش، عصب و ریشه دندان عفونی برداشته می شود و دندان با مواد پرکننده پر می شود.
- کشیدن دندان: در موارد شدید، ممکن است تنها راه حل، کشیدن دندان لق باشد.
- ایمپلنت دندان: ایمپلنت دندان می تواند جایگزینی برای دندان های از دست رفته باشد. ایمپلنت ها از جنس تیتانیوم هستند و در استخوان فک کاشته می شوند. ایمپلنت ها با استخوان فک جوش می خورند و پایه ای محکم برای دندان مصنوعی یا بریج دندان ایجاد می کنند.
- بریج دندان: بریج دندان می تواند جایگزینی برای یک یا چند دندان از دست رفته باشد. بریج دندان از دو یا چند دندان مصنوعی تشکیل شده است که به دندان های طبیعی مجاور متصل می شوند.
سوالات مطرح روش های تقویت و جلوگیری از تحلیل لثه
چند وقت یک بار باید برای جلوگیری از تحلیل لثه به دندانپزشک مراجعه کنم؟
به طور کلی، معاینات منظم دندانپزشکی هر ۶ ماه یک بار برای اکثر افراد توصیه میشود. با این حال، اگر شما در معرض خطر ابتلا به بیماری لثه هستید، مانند سیگار کشیدن، دیابت یا سابقه خانوادگی بیماری لثه، ممکن است نیاز به معاینات بیشتر داشته باشید.
آیا رژیم غذایی میتواند به بهبود سلامت لثه ها کمک کند؟
رژیم غذایی نقش مهمی در سلامت کلی شما، از جمله سلامت لثه هایتان ایفا میکند. غذاهای سالمی که سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن شما و محافظت از لثه ها در برابر عفونت کمک کنند.
آیا درمان های طبیعی برای تقویت لثه مؤثر هستند؟
در حالی که هیچ مدرک علمی قطعی برای اثبات اثربخشی درمان های طبیعی برای بیماری لثه وجود ندارد، برخی از افراد ممکن است از استفاده از آنها به عنوان یک درمان مکمل در کنار مراقبت های دندانپزشکی سنتی سود ببرند.
برخی از درمان های طبیعی برای بیماری لثه عبارتند از:
- روغن نارگیل: روغن نارگیل دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است که میتواند به کاهش التهاب لثه کمک کند. میتوانید از روغن نارگیل به صورت موضعی روی لثه های خود استفاده کنید یا آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- آلوئه ورا: آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی است که میتواند به بهبود لثه های ملتهب و تحریک شده کمک کند. میتوانید از ژل آلوئه ورا به صورت موضعی روی لثه های خود استفاده کنید یا آن را بنوشید.
- روغن درخت چای: روغن درخت چای دارای خواص ضد میکروبی است که میتواند به مبارزه با باکتری هایی که باعث بیماری لثه میشوند کمک کند. میتوانید از روغن درخت چای به صورت رقیق شده با آب به صورت موضعی روی لثه های خود استفاده کنید.
علائم اولیه بیماری لثه چیست؟
علائم اولیه بیماری لثه عبارتند از:
- لثه های قرمز، متورم و ملتهب
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- تحلیل لثه، که به نظر میرسد دندان های شما بلندتر شده اند
- دندان های لق
- بوی بد دهان (هالیتوزیس)
- طعم بد دهان
- درد لثه
تحلیل لثه و لق شدن دندان ها از جمله مشکلاتی هستند که می توانند زیبایی و سلامت دهان و دندان شما را به خطر بیندازند. با رعایت بهداشت دهان و دندان، مراجعه منظم به کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد، و با داشتن سبک زندگی سالم می توانید از بروز این مشکلات پیشگیری کرده و از سلامت لثه ها و دندان های خود محافظت کنید.