شکاف لب و کام نقص های مادرزادی هستند که در اثر عدم اتصال کامل بافت های صورت در دوران جنینی ایجاد می شوند. این نقص ها می توانند بر روی لب ها، کام (سقف دهان) یا هر دو رخ دهند. شکاف لب و کام از شایع ترین نقص های مادرزادی با نرخ تقریبی ۱ در ۷۵۰ تولد زنده است.
در ادامه این مقاله از کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد، این موضوع و علت های آن را بررسی می کنیم.
عوامل موثر در شکاف لب کدامند؟
علت دقیق شکاف لب و کام هنوز ناشناخته است، اما به نظر می رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. در ادامه این عوامل را بطور کامل بررسی می کنیم.
عوامل ژنتیکی شکاف لب
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی شکاف لب و کام دارید، احتمال ابتلای فرزندتان به این نقص بیشتر است. خطر ابتلا به این نقص در صورتی که یکی از والدین یا هر دو مبتلا باشند، بیشتر است و در صورت ابتلای چندین عضو خانواده، این خطر به طور قابل توجهی افزایش می یابد.
- سندرم‌های ژنتیکی: برخی از سندرم های ژنتیکی نیز با افزایش خطر شکاف لب و کام مرتبط هستند. این سندرم ها شامل سندرم تریچر کالینز، سندرم ون و سندرم Pierre Robin هستند.
عوامل محیطی شکاف لب
- مصرف داروها: مصرف برخی از داروها توسط مادر در دوران بارداری، مانند داروهای ضد تشنج، متوتروکسات و برخی از داروهای ضد بارداری خوراکی، ممکن است خطر ابتلا به این نقص را افزایش دهد.
- قرار گرفتن در معرض مواد مضر: قرار گرفتن در معرض اشعه X یا سایر مواد سمی، مانند دود الکل، در دوران بارداری نیز ممکن است خطر ابتلا به این نقص را افزایش دهد.
- کمبود اسید فولیک: کمبود اسید فولیک در دوران بارداری، به ویژه در ماه اول بارداری، می‌تواند خطر ابتلا به شکاف کام را افزایش دهد.
- بیماری‌های مادر: بیماری های مادر مانند دیابت کنترل نشده و چاقی مفرط نیز ممکن است خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند.
- سیگار کشیدن و مصرف الکل: همچنین سیگار کشیدن و مصرف الکل در دوران بارداری می تواند خطر ابتلا به این نقص را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
آیا شکاف لب قابل درمان است؟
درمان شکاف لب و کام شامل جراحی است. جراحی معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود و هدف از آن ترمیم شکاف و بهبود عملکرد دهان و صورت است. مراحل جراحی عبارتند از:
- جراحی ترمیم لب: این جراحی معمولاً در چند ماهگی اول انجام می‌شود و هدف از آن ترمیم شکاف لب است.
- جراحی ترمیم کام: این جراحی معمولاً بین ۶ تا ۱۸ ماهگی انجام می‌شود و هدف از آن ترمیم شکاف کام است.
- جراحی‌های ثانویه: ممکن است در آینده برای بهبود ظاهر یا عملکرد دهان و صورت، جراحی های ثانویه نیز نیاز باشد.
علاوه بر جراحی، ممکن است به موارد زیر نیز نیاز داشته باشید:
- گفتار درمانی:برای کمک به تکامل گفتار و زبان
- ارتودنسی: برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی
- شنوایی سنجی: برای بررسی شنوایی و در صورت نیاز، ارائه خدمات توانبخشی شنوایی
- حمایت خانواده: خانواده نقش مهمی در حمایت عاطفی و اجتماعی از کودک مبتلا به این بیماری دارند.
- گروه‌های حمایتی: گروه های حمایتی می توانند به خانواده ها در یافتن منابع و حمایت از یکدیگر کمک کنند.
کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد، تجربه و تخصص لازم را برای ارائه مشاوره و درمان به کودکانی که با شکاف لب و کام متولد شده‌اند، دارند.
روش های پیشگیری از ابتلا به شکاف لب چیست؟
در حالی که نمی توان از وقوع شکاف لب و کام جلوگیری کرد، با انجام اقداماتی می توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد. این اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:
مشاوره قبل از بارداری
- اگر سابقه خانوادگی شکاف لب و کام دارید، قبل از بارداری با پزشک خود صحبت کنید.
- پزشک می‌تواند خطر ابتلا به این نقص را در شما ارزیابی کند و به شما در مورد اقدامات لازم برای کاهش این خطر مشاوره دهد.
مصرف اسید فولیک
- مصرف اسید فولیک به مقدار ۴۰۰ میکروگرم در روز از یک ماه قبل از بارداری و تا پایان ماه سوم برای همه زنان باردار توصیه می‌شود.
- اسید فولیک خطر ابتلا به نقص لوله عصبی، از جمله شکاف لب و کام را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
سبک زندگی سالم
- داشتن یک سبک زندگی سالم، از جمله داشتن رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و پرهیز از سیگار کشیدن و مصرف الکل، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این نقص کمک کند.
- یک رژیم غذایی سالم باید شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های کم چرب باشد.
- ورزش منظم به مدت ۳۰ دقیقه در بیشتر روزهای هفته برای زنان باردار توصیه می‌شود.
مراقبت های دوران بارداری
- انجام مراقبت های دوران بارداری به طور مرتب برای اطمینان از سلامت مادر و جنین ضروری است.
- در طول این مراقبت ها، پزشک می‌تواند هرگونه مشکل احتمالی را تشخیص داده و درمان کند.
- معاینات دوران بارداری معمولاً هر ماه در دوران بارداری انجام می‌شود.
غربالگری ژنتیکی
- اگر سابقه خانوادگی شکاف لب و کام دارید، ممکن است پزشک آزمایش های غربالگری ژنتیکی را برای شما تجویز کند.
- این آزمایش ها می‌توانند به شما کمک کنند تا خطر ابتلای فرزندتان به این نقص را بهتر درک کنید.
اجتناب از مصرف برخی داروها
- از مصرف برخی داروها در دوران بارداری خودداری کنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد.
- برخی از داروها می توانند خطر ابتلا به شکاف لب و کام را افزایش دهند.
اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد مضر
- از قرار گرفتن در معرض اشعه X، دود الکل و سایر مواد سمی در دوران بارداری خودداری کنید.
- این مواد می‌توانند خطر ابتلا به شکاف لب و کام را افزایش دهند.
درمان بیماری های زمینه ای
- اگر بیماری های زمینه ای مانند دیابت دارید، قبل از بارداری آنها را کنترل کنید.
- کنترل این بیماری ها می‌تواند خطر ابتلا به این نقص را کاهش دهد.
ترک سیگار و الکل
- اگر سیگار می‌کشید یا الکل مصرف می‌کنید، قبل از بارداری آنها را ترک کنید.
- سیگار کشیدن و مصرف الکل می توانند خطر ابتلا به شکاف لب و کام را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
مشاوره ژنتیک
- اگر سابقه خانوادگی شکاف لب و کام دارید، با یک مشاور ژنتیک صحبت کنید.
- مشاور ژنتیک می تواند به شما در درک خطر ابتلای فرزندتان به این نقص و گزینه های پیشگیری کمک کند.
مهم است به خاطر داشته باشید که هیچ روش قطعی برای پیشگیری از این نقص وجود ندارد. با این حال، با انجام اقدامات پیشگیرانه می‌توانید خطر ابتلای فرزندتان به این نقص را به طور قابل توجهی کاهش دهید.
سوالات مطرح علت شکاف لب و راه های درمان آن
آیا شکاف لب به خودی خود درمان می شود؟
خیر، شکاف لب به خودی خود درمان نمی‌شود. این یک نقص مادرزادی است که نیاز به مداخله پزشکی برای اصلاح دارد. با این حال، با جراحی ترمیمی می توان ظاهر و عملکرد لب را به طور قابل توجهی بهبود بخشید.
آیا شکاف لب ارثی است؟
در برخی موارد، این نقص ممکن است ارثی باشد. به این معنی که اگر یکی از والدین سابقه این نقص را داشته باشد، خطر ابتلای کودک به این نقص افزایش می‌یابد. با این حال، در بسیاری از موارد، هیچ سابقه خانوادگی از این نقص وجود ندارد و علت دقیق آن ناشناخته است.
چه زمانی برای جراحی شکاف لب مناسب است؟
بهترین زمان برای جراحی شکاف لب به نوع و شدت شکاف بستگی دارد. به طور کلی، اولین جراحی برای ترمیم شکاف لب در چند ماه اول پس از تولد انجام می‌شود. جراحی های بعدی ممکن است برای اصلاح ظاهر و عملکرد لب و کام در طول دوران کودکی و نوجوانی مورد نیاز باشد.
آیا درمان‌های غیر جراحی برای شکاف لب وجود دارد؟
در حالی که جراحی درمان اصلی این نقص است، درمان های غیر جراحی دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند به کودک کمک کند. این درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گفتاردرمانی: برای کمک به کودک در یادگیری صحبت کردن واضح و بدون مشکل
- دندانپزشکی ارتودنسی: برای صاف کردن دندان ها و اصلاح مشکلات بایت
- مشاوره: برای کمک به کودک و خانواده در مقابله با مسائل عاطفی و اجتماعی مرتبط با شکاف لب
اگر فرزندتان با این نقص متولد شده است، جای نگرانی نیست. با درمان های مناسب، این نقص قابل درمان است و فرزندتان می‌تواند زندگی سالم و پرباری داشته باشد.
کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد، تجربه و تخصص لازم را برای ارائه مشاوره و درمان به کودکانی که با شکاف لب و کام متولد شده اند، دارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این مشکل و یا برای تعیین وقت مشاوره با دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی، لطفاً با شماره [۰۳۵۳۸۴۲۰۷۷۷] تماس بگیرید. ما متعهد به ارائه بهترین خدمات ممکن به شما و فرزندتان هستیم.