کمک‌های اولیه شکستگی دندان می‌تواند تفاوت بزرگی در حفظ سلامت دندان و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر ایجاد کند. بسیاری از افراد در طول زندگی خود ممکن است با شکستگی ناگهانی دندان یا روکش مواجه شوند، اما نداشتن آگاهی کافی درباره نحوه برخورد با این شرایط می‌تواند منجر به درد شدید، عفونت یا حتی از دست دادن دندان شود.
شکستگی دندان معمولاً به دلیل ضربه های ناگهانی، جویدن مواد غذایی بسیار سخت، پوسیدگی دندان یا مشکلات ناشی از سایش و فرسایش رخ می‌دهد. در برخی موارد، حتی یک ترک کوچک در دندان می‌تواند در صورت عدم درمان به شکستگی عمیق‌تر و دردناک‌تری منجر شود. همچنین، روکش های دندانی که برای محافظت از دندان های آسیب‌دیده یا ترمیم‌شده به کار می‌روند، ممکن است به دلایل مختلفی مانند فشار بیش‌ازحد، چسب نامناسب یا گذشت زمان دچار شکستگی شوند.
اگرچه شکستگی دندان یا روکش می‌تواند تجربه‌ای نگران‌کننده باشد، اما دانستن روش های صحیح کمک های اولیه می‌تواند در کاهش درد، جلوگیری از عفونت و حفظ زیبایی لبخند شما بسیار مؤثر باشد.
در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد، به بررسی دلایل اصلی شکستگی دندان و روکش، اقدامات فوری برای جلوگیری از بدتر شدن آسیب، روش های درمانی و راهکارهای پیشگیری از این مشکل خواهیم پرداخت. آگاهی از این اطلاعات نه‌تنها به شما کمک می‌کند در شرایط اورژانسی بهترین تصمیم را بگیرید، بلکه می‌تواند از بروز مشکلات مشابه در آینده نیز جلوگیری کند.
چرا شکستگی روکش یا دندان اتفاق می‌افتد؟
عوامل متعددی می‌توانند منجر به شکستگی روکش یا دندان شوند،که در ادامه به بررسی مهم ترین آن می‌پردازیم:
ضربه
ضربه مستقیم به دهان و صورت در حوادث ورزشی (مانند برخورد توپ یا آرنج)، تصادفات رانندگی، زمین خوردن، درگیری های فیزیکی و یا حتی گاز گرفتن ناگهانی اجسام سخت (مانند هسته میوه یا یخ)، می‌تواند باعث شکستگی دندان و روکش شود. شدت ضربه، زاویه برخورد و وضعیت سلامت دندان‌ها، از عوامل تعیین‌کننده میزان آسیب هستند.
عادات غلط دهانی
- دندان قروچه (براکسیسم): ساییدن و فشردن دندان‌ها به یکدیگر، به ویژه در طول شب، باعث فرسایش و تضعیف ساختار دندان‌ها و روکش‌ها می‌شود.
- جویدن ناخن، مداد یا سایر اجسام سخت: این عادات، فشار زیادی به دندان‌ها وارد کرده و آن‌ها را مستعد ترک خوردگی و شکستگی می‌کند.
- باز کردن درب بطری یا شکستن اجسام سخت با دندان: این کار، فشار غیرطبیعی و شدیدی به دندان‌ها وارد می‌کند.
پوسیدگی‌های عمیق
پوسیدگی های پیشرفته، بافت دندان را تخریب کرده و ساختار آن را ضعیف می‌کنند. در نتیجه، دندان های پوسیده، مقاومت کمتری در برابر فشار دارند و به راحتی می‌شکنند. همچنین پوسیدگی زیر روکش نیز بسیار خطرناک است.
روکش های فرسوده یا نامناسب
روکش های قدیمی، ترک خورده، لب پر شده یا نامناسب، مقاومت کمتری در برابر فشار دارند و به راحتی می‌شکنند. همچنین روکش های که به خوبی طراحی نشده باشند.
تغییرات دمایی ناگهانی
مصرف همزمان غذاها یا نوشیدنی های بسیار سرد و گرم، باعث انبساط و انقباض ناگهانی دندان‌ها می‌شود. این تغییرات دمایی، به مرور زمان، باعث ایجاد ترک های ریز در مینای دندان شده و در نهایت، منجر به شکستگی آن می‌شود.
پرکردگی های حجیم
پرکردگی های بزرگ، به ویژه آمالگام، در صورت عدم استحکام کافی یا عدم تطابق مناسب با ساختار دندان، می‌توانند باعث ایجاد فشار و ترک در دندان شوند. همچنین احتمال شکستگی خود پرکردگی نیز وجود دارد.
چه کمک‌های اولیه اورژانسی در زمان شکستگی روکش یا دندان وجود دارند؟
کمک‌های اولیه شکستگی دندان، را در ادامه باهم بررسی می کنیم. در صورت شکستگی روکش دندان نیز می‌توانید از این اقدامات استفاده کنید.
حفظ آرامش و ارزیابی اولیه
- در مواجهه با شکستگی دندان یا روکش، حفظ آرامش و خونسردی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اضطراب می‌تواند باعث افزایش درد و خونریزی شود.
- ناحیه آسیب‌دیده را به دقت بررسی کنید و نوع و شدت شکستگی را ارزیابی کنید.
- در صورت مشاهده خونریزی، میزان، محل و مدت زمان آن را بررسی کنید.
- اگر ضربه به صورت وارد شده است حتما موارد دیگر مانند شکستگی فک و یا ضربه مغزی را نیز بررسی کنید.
کنترل خونریزی و شستشوی دهان
- در صورت وجود خونریزی، یک گاز استریل تمیز را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی محل خونریزی قرار دهید و فشار ملایمی وارد کنید.
- اگر خونریزی شدید است، می‌توانید از یک چای کیسه‌ای مرطوب به جای گاز استریل استفاده کنید، زیرا تانن موجود در چای، به انعقاد خون کمک می‌کند.
- دهان خود را با آب گرم و نمک (یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب گرم) بشویید تا ذرات غذا، خون و باکتری‌ها از ناحیه آسیب‌دیده پاک شوند.
- از دهانشویه های حاوی الکل استفاده نکنید.
تسکین درد و کاهش تورم
- برای تسکین درد، می‌توانید از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- اگر درد بسیار شدید است حتما به اورژانس مراجعه کنید.
- برای کاهش تورم، از کمپرس سرد (یخ پیچیده شده در پارچه) به مدت ۲۰ دقیقه در هر ساعت استفاده کنید.
- از قرار دادن مستقیم یخ بر روی پوست خودداری کنید.
- به افراد زیر ۱۶ سال آسپرین ندهید.
نگهداری از قطعات شکسته
- در صورت امکان، قطعات شکسته دندان یا روکش را با دقت جمع‌آوری کنید.
- قطعات را در یک ظرف حاوی شیر، محلول نمکی یا بزاق دهان خود قرار دهید.
- از قرار دادن قطعات در آب معمولی خودداری کنید، زیرا آب معمولی می‌تواند باعث آسیب به سلول های دندان شود.
- قطعات را در اسرع وقت به دندانپزشکی منتقل کنید.
مراجعه فوری به دندانپزشک
- در اسرع وقت به دندانپزشکی دکتر سحر زراعتکار و دکتر وحید هرندی در یزد مراجعه کنید.
- هرچه سریعتر به دندانپزشک مراجعه کنید، احتمال نجات دندان و ترمیم روکش بیشتر می‌شود.
- اگر شکستگی دندان با درگیری پالپ همراه باشد، هرچه سریعتر درمان ریشه انجام شود احتمال حفظ دندان بیشتر می‌شود.
چرا مراجعه به دندانپزشکی دکتر زراعتکار و دکتر هرندی اهمیت دارد؟
- تشخیص دقیق: دندانپزشکان با تجربه می‌توانند به طور دقیق میزان آسیب را تشخیص داده و بهترین روش درمانی را انتخاب کنند.
- درمان سریع و موثر: درمان سریع و موثر می‌تواند از آسیب بیشتر به دندان و لثه جلوگیری کند.
- ترمیم زیبایی: دندانپزشکان ما می‌توانند روکش یا دندان شکسته را به گونه‌ای ترمیم کنند که زیبایی و عملکرد طبیعی خود را بازیابد.
- جلوگیری از عفونت: درمان مناسب می‌تواند از بروز عفونت در ناحیه آسیب دیده جلوگیری کند.
نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از شکستگی روکش یا دندان کدامند؟
در ادامه برخی از کمک‌های اولیه شکستگی دندان را ذکر می کنیم.
- از محافظ دهان در ورزش های تماسی استفاده کنید.
- از جویدن غذاهای سفت خودداری کنید.
- دندان قروچه خود را درمان کنید.
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
- از روکش‌های با کیفیت استفاده کنید.
کمک‌های اولیه شکستگی دندان نقش مهمی در کاهش درد، جلوگیری از عفونت و حفظ ساختار دندان دارد. اگرچه شکستگی دندان یا روکش می‌تواند یک وضعیت ناگهانی و استرس‌زا باشد، اما انجام اقدامات صحیح در لحظات اولیه می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در بهبود سریعتر و کاهش عوارض جانبی داشته باشد.
همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک و رعایت نکات بهداشتی و تغذیه‌ای می‌تواند به میزان قابل‌توجهی از بروز شکستگی های ناگهانی دندان و روکش جلوگیری کند.
به خاطر داشته باشید که در صورت شکستگی دندان یا روکش، مراجعه سریع به دندانپزشک بهترین تصمیم ممکن است. تأخیر در درمان می‌تواند منجر به عفونت، التهاب و حتی از دست دادن دندان شود. بنابراین، با آگاهی از روش کمک‌های اولیه شکستگی دندان و انجام اقدامات لازم، می‌توانید سلامت دهان و دندان خود را حفظ کرده و از مشکلات جدی‌تر پیشگیری کنید.
سوالات متدوال کمک‌های اولیه اورژانسی در زمان شکستگی ناگهانی روکش یا دندان
آیا شکستگی دندان می‌تواند باعث بوی بد دهان شود؟
بله، اگر شکستگی دندان یا روکش باعث گیر کردن غذا یا تجمع باکتری‌ها شود، ممکن است بوی بد دهان ایجاد شود. رعایت بهداشت دهان و مراجعه سریع به دندانپزشک ضروری است.
آیا شکستگی روکش نیاز به تعویض کامل دارد؟
نه همیشه. اگر تنها یک ترک کوچک یا نقص جزئی در روکش باشد، ممکن است بتوان آن را ترمیم کرد. اما اگر شکستگی شدید باشد، احتمالاً نیاز به تعویض کامل روکش خواهد بود.
آیا دندان های ایمپلنت شده هم ممکن است بشکنند؟
بله، اگرچه ایمپلنت‌ها از مواد مقاومی ساخته می‌شوند، اما در صورت ضربه شدید یا فشار بیش‌ازحد، ممکن است روکش روی ایمپلنت دچار شکستگی شود.
هزینه ترمیم شکستگی دندان یا روکش چقدر است؟
هزینه ترمیم بستگی به میزان آسیب، نوع درمان موردنیاز (پر کردن، روکش جدید، عصب‌کشی و غیره) و نوع مواد استفاده‌شده دارد. بهتر است برای تخمین دقیق هزینه، با دندانپزشک خود مشورت کنید.